براساس آمار صادرات گمرک در فرودین ماه، صادرات قیر نسبت به سال قبل حدود ۳۰ درصد کاهش نشان می دهد و به ۲۷۲ هزار تن رسیده و انتظار کاهش بیشتری نیز در گزارش اردیبهشت وجود دارد.
علیرغم اختلاف بیش از ۲۰۰ دلاری قیمت قیر ایران با شرق آسیا، عدم استقبال خریداران شرق آسیا از قیر ایران دلایلی به شرح ذیل میباشد:
- اعمال فشار تحریمی بهطوریکه خریداران، ریسک حمل فله و کشتیهای بزرگ را نمیپذیرند و یافتن کشتی مناسب اقیانوسپیما با شرایط تحریم امکانپذیر نبوده است.
- رشد کرایه حمل دریایی فله و بشکه: در برخی موارد با رشد قیمت کرایه حمل دریایی بیش از ۵٠ دلار نسبت به ماههای قبلی مواجهایم.
- گلوگاه حمل کانتینری: طولانی بودن زمان حمل کانتینری بهطوریکه در شرایط نوسانات شدید قیمتی، خریدار تمایل به حمل و تحویل فوری بار دارد اما در شرایط کنونی، حمل بار بشکه تا مقاصد شرق آسیا حداقل ۳۰ تا ۴۰ روز به طول میانجامد.
- قیمت قیر ایران نسبت به دوره مشابه سال قبل ۷۰ دلار رشد نشان میدهد و با توجه به کاهش بودجههای عمرانی در بازارهای هدف ایران و تأخیر دولتها در پرداخت پول به پیمانکاران جاده ای تقاضای قیر در بازارهای هدف را با افت حدود ۲۵ درصدی مواجه نمودهاست.
- بهای قیر رکوردهای ۸ ساله خود را شکسته و تعدیل قیمت قیر در پروژههای جادها ی امری زمانبر است که تاکنون محقق نشده و زیان پیمانکاران حوزه راه و امید به کاهش بیشتر قیمتها در آینده واردکنندگان را به خرید قیر برای نیازهای فوری خود محدود نموده است.
- در شرایط تورم و رکود اقتصادی، اولویت دولت ها به تأمین نیاز انرژی و موادغذایی محدود شده است و اجرای پروژههای راهسازی با تأخیر مواجه است.
شایان ذکر است با شرایط فعلی علی رغم اختلاف قیمت بالای قیر ایران با سایر تأمینکنندگان جهانی که آربیتراژ قیر ایرانی را بر روی کاغذ و از نظر تئوریک اقتصادی نشان میدهد، صنعت قیر ایران در جذب مشتریان جدید و حتی حفظ بازارهای قبلی خود با حضور رقبای تازه وارد نظیر قیر عراقی ناکام است.
لذا پیشنهاد میگردد بنا به دلایل فوق و پرهیز از اتلاف وقت و منابع، خبرگان صنعت قیر هرچهسریعتر نسبت به شفاف سازی مشکلات، چالش ها و موانع، سیاستگذاران حوزه صنعت و صادرات را از وضع موجود با روشهای مختلف و استفاده از نظرات راهبردی آگاه ساخته و راهکار خروج و برونرفت از وضع موجود را بر اساس صرفه و صلاح اقتصادی کشور ارائه نمایند، درغیراینصورت بازارهای کنونی موجود نیز در معرض خطر جدی قرار خواهدداشت.
دکتر مائده مزینانی
عضو هیئت تحریریه ماهنامه انجمن قیر ایران
