چهارشنبه, ۱۶ مهر , ۱۴۰۴
گروه : نفت
پ
  • 07 آذر 1401 - 9:55

کاهش تقاضا؛ راه‌حل بحران نفتی و اقلیمی

کاهش تقاضا؛ راه‌حل بحران نفتی و اقلیمی
کاهش تقاضا؛ راه‌حل بحران نفتی و اقلیمی
فرزین محمدی : روند نزولی قیمت نفت همچنان ادامه دارد. گسترش شیوع کرونا در چین و تحریم‌ و اعمال سقف قیمتی از سوی کشورهای گروه هفت از مهم‌ترین دلایل این کاهش قیمت اعلام شده ‌است. البته نرخ‌ها به عقیده برخی همچنان بالاست. خاویر بلاس، یکی از تحلیلگران بنام انرژی، در یادداشتی در بلومبرگ ضمن مقایسه شرایط کنونی بازار جهانی نفت با بحران‌های قبلی، می‌گوید قیمت‌ها «آنقدر بالاست که تاکنون نبوده ‌است». این تحلیلگر با اشاره به گردهمایی تغییرات اقلیمی کاپ ۲۷ (COP۲۷) آن را قدمی ناکافی خواند و «کمک کشورهای ثروتمند به کشورهای فقیر برای کاهش زجری که از تغییرات اقلیمی متوجه شده‌اند» را قدمی تاثیرگذارتر دانست. به عقیده او، گرچه دولت‌ها مدعی‌اند بحران کنونی انرژی تاثیری در تلاش برای رسیدن به اهداف کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی و تولید کربن ندارد «اما تغییرات اقلیمی دیگر اولویت آن‌ها نیست».

یک بام و دو هوای دولت‌ها

گردهمایی کاپ ۲۷ (COP۲۷) در شرم‌الشیخ مصر در حالی برگزار شد که بسیاری از کشورهای غربی که طلایه‌دار این گردهمایی بودند هم‌اکنون در یک بحران انرژی به‌ سر می‌برند. خاویر بلاس دقیقا همین امر را دلیل تغییر اولویت‌ دولت‌ها می‌داند: نزدیک به ۲۰۰ کشور در کاپ ۲۷ به عنوان نشست بین‌المللی تغییرات اقلیمی دور هم جمع آمدند که در این میان تنها ژاپن اعلام کرد متوجه شده است که در پشت صحنه تغییرات اقلیمی چه چیزی در حال رخ دادن است. توکیو بدون هیاهو تمامی سیاست‌های منابع طبیعی خود را برای سرمایه‌گذاری در جهت فاصله‌گیری از استفاده از نفت، گاز طبیعی و پروژه‌های معدن بازتعریف کرده ‌است.

این تغییر بیشتر شبیه یک تغییر اسم کوچک است اما نشان می‌دهد چه اولویت‌های پنهانی در دستور کار دارند؛ مخصوصا نشان می‌دهد در آسیا، امنیت انرژی تا چه میزان در صدر دغدغه‌ها قرار دارد. به عقیده بلاس  تمرکز ژاپن روی این موضوع بسیار مهم است «زیرا توکیو خودش را برای ریاست گروه هفت در سال ۲۰۲۳ آماده می‌کند؛ موقعیتی که به آن تریبونی قدرتمند برای شکل‌دهی به دستورکار نقشه‌راه‌های بین‌المللی می‌دهد. البته این کشور هنوز اعلام نکرده تغییرات اقلیمی یکی از موضوعات در دستورکار گروه هفت خواهد بود اما از دیپلمات‌های آسیایی شنیدم تغییرات اقلیمی یکی از مهم‌ترین‌های آن نشست است.» در دستورالعمل جدید بازتعریف دسترسی به منابع طبیعی، سیاست‌ها بر تعادل سه‌گانه مشهور تکیه دارند: امنیت عرضه، درحالی‌که قیمت‌ها پایین باشد و سرمایه‌گذاری‌ها به خطر نیفتد؛ در تمامی کالاها، از آلومینیوم گرفته تا گندم.

به نوشته بلاس، وجود سه‌گانه‌ها معمولا به این معناست که یکی از آن‌ها باید برای آن دو امر دیگر کنار رود. در سال‌های ۱۹۷۰ تا ۱۹۸۰ که اولین و دومین بحران انرژی اتفاق افتاد امنیت تقاضا و مقرون‌به‌صرفه بودن بر پایداری عرضه ارجحیت پیدا کرد. برای مثال در سال ۱۹۷۹ کشورهای گروه هفت تا آنجا پیش رفتند که برای کاهش هزینه‌های انرژی به افزایش مصرف زغال‌سنگ روی آوردند. سرمایه‌گذاری‌هایی که در صنایع مدرن در دهه ۹۰ انجام شد عملا بخشی از تعادل این سه‌گانه را حفظ کرد. در اواخر این دهه با تاکید بر شواهد گرمایش جهانی عملا تغییرات اقلیمی دوباره در اولویت ملت‌ها قرار گرفت. به عقیده این تحلیلگر، درست است که بحران کنونی عملا توان دولت‌ها را روی پایداری عرضه متمرکز کرده ‌است اما همین «بحران انرژی دوباره دولت‌ها را به سمت بازتعریف اولویت‌ها سوق می‌‌دهد. امنیت و مقرون‌به‌صرفگی انرژی دوباره به سرخط نیازها برمی‌گردد. درست است که دولتمردها اصرار دارند از جنگیدن برای تغییرات اقلیمی عقب‌نشینی نکرده‌اند، اما واضح است دیگر اولویت مطلق آنها نیست؛ در بهترین حالت یکی از اولویت‌های بعدی آنهاست و در بدترین حالت اساسا جایی درمیان اولویت‌هایشان ندارد.»
به گفته بلاس، نقطه‌نظر یاساتوشی میشیمورا، وزیر اقتصاد، صنعت و تجارت ژاپن، نهادی قدرتمند که با نام اختصار متی (METI) شناخته می‌شود، به‌خوبی گیجی کشورها در اولویت‌بندی سیاست‌های خود را نشان می‌دهد: «کشورها نتایج کاهش کربن را با همدیگر به اشتراک می‌گذارند اما از آن طرف پایداری عرضه انرژی را تضمین می‌کنند. او در کنفرانس انجمن اقتصاد جدید بلومبرگ ضمن اشاره به این نکته، تغییرات اقلیمی و امنیت انرژی را در یک رده اهمیت قرار داد.» بلاس نوشت: «امنیت» کلیدواژه‌ای است که به‌خوبی نشان می‌دهد در مورد آنچه واقعا برای مبارزه با تغییرات آب‌و‌هوایی مهم است، پیشرفت بسیار کمی داشته است. به معنای دیگر، کشورها باید استفاده از سوخت‌های فسیلی و انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش دهند. اجلاس فایده‌ چندانی نداشته، در‌‌حالی‌که کشورهای ثروتمند با کمک به کشورهای فقیر آن‌ها را در زجری که بابت تغییرات آب‌وهوایی متحمل شدند، همراهی کرده‌اند. شرایط به گونه‌ای است که اروپا برای عقب‌نشینی بیشتر و همراهی با اهداف اقلیمی، تهدید به خروج کرده ‌است.

کار زیاد برای کاهش سریع تقاضا

بلاس معتقد است این تغییر اولویت‌ها از جهتی دیگر جای تعجب ندارد. با وجود اینکه دولت‌ها ادعا می‌کنند بحران انرژی تاثیری در مبارزه با تغییرات اقلیمی ندارد اما محال است اولویت‌های خود را بازتعریف کنند. حتی ثروتمندترین کشورها که در «سازمان همکاری و توسعه اقتصادی» (OECD) حضور دارند از تغییرات اقلیمی متاثر هستند. براساس اطلاعات این سازمان در سال جاری کشورها ۷/ ۱۷درصد از تولید ناخالص خود را صرف امنیت انرژی خواهند کرد؛ عددی نزدیک به ۸/ ۱۷درصد سال‌های ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۱ در خلال دومین شوک نفتی جهان.» بااین‌حال تاکید می‌کند «خوشبختانه شرایط بحران انرژی کنونی بهتر از مواجهه‌ای است که کشورهای گروه هفت در سال ۱۹۷۹ داشتند، وقتی آن‌ها سوزاندن بیشتر زغال‌سنگ را از قضا در نشستی در توکیو به عنوان راه‌حل انتخاب کردند. چهار دهه بعد انرژی‌های تجدیدپذیر این امکان را ایجاد کردند که علاوه بر بهبود امنیت، بتوانیم سیاره را هم محافظت کنیم.»

به عقیده این کارشناس ارشد انرژی، با وجود اینکه ولادیمیر پوتین از عرضه گاز به اروپا به عنوان یک سلاح استفاده کرد، «سوخت‌های فسیلی به عنوان گزینه‌ای بهتر از انرژی سبز مورد تایید قرار نگرفتند. گروه هفت نیاز دارد تمرکز بیشتری بر انرژی باد و خورشیدی و فراهم‌آوری زنجیره تامین آن‌ها بکند؛ می‌توانند توان خود را روی تحقیقات و توسعه و تصویب سریع پروژه‌های انرژی سبز متمرکز کنند.» بلاس اهداف کوچک را با اهداف بزرگ پیوند زده‌ و نوشته ‌است:«هر خانه با یک پنل خورشیدی می‌تواند یک هدف باشد. انرژی هسته‌ای نیز ابزار خوبی برای کنار همدیگر نگه داشتن محیط‌زیست و امنیت انرژی است. در یک همکاری بسیار بزرگ  ژاپن می‌تواند مساله تعادل سه‌گانه انرژی را حل کند. بهترین منبع انرژی آن منبعی است که مصرف نمی‌شود.»

به عقیده او «در گذشته دولتمردان تاکید داشتند که با تغییرات اقلیمی عرضه، حتی با وجود افزایش تقاضا، کاهش خواهد داشت. به عنوان نتیجه، می‌توان دید اقتصادهای جهانی درحال سرمایه‌گذاری روی پایداری عرضه نفت و گاز هستند و قیمت‌ها آن‌گونه بالاست که تاکنون نبوده ‌است. راه‌حل چیست؟ تلاش زیاد برای کاهش سریع تقاضا. البته گفتن آن راحت است. هم‌اکنون تقاضای سوخت‌های فسیلی درحال افزایش است و نفت، گاز و زغال‌سنگ خودشان را برای رکورد مصرف تازه‌ای درسال ۲۰۲۳ آماده می‌کنند

تا زمانی که این‌گونه باشد جهان در مسیر اشتباهی قرار گرفته ‌است.» بلاس با تاکید بر دستاوردهای ژاپن در انرژی هسته‌ای و آمادگی‌ای که از خود در رسیدن به اهداف اقلیمی نشان داده ‌است، این کشور را به عنوان مثال خوبی برای بقیه کشورها معرفی می‌کند: «ژاپن می‌تواند آن طرف سکه را به ما نشان دهد. در سال ۱۹۷۹ این کشور روزانه ۵/ ۵میلیون بشکه نفت مصرف می‌کرد و امسال این عدد ۴/ ۳میلیون بشکه است. این به معنی قدم رو به جلو برای حل مساله تعادل سه‌گانه است. اما تحقق آن در مکان‌های دیگر نیازمند تلاشی بزرگ و پرهزینه است که بتوان برق همه چیز  از گرمایش تا رانندگی را تامین کرد. به ‌نظر می‌رسد کشورهای هفت به عنوان هفت کشور پیشرفته و صنعتی دنیا، باید یک بار دیگر پیشرفت کنند.

 

  • منبع خبر : دنیای اقتصاد

برچسب ها

این مطلب بدون برچسب می باشد.

قیمت جهانی نفت امروز ۱۴۰۴/۷/۱۴ |برنت ۶۵ دلار و ۴۷ سنت شد 14 مهر 1404

قیمت جهانی نفت امروز ۱۴۰۴/۷/۱۴ |برنت ۶۵ دلار و ۴۷ سنت شد

قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال امروز با 94 سنت معادل 1.46 درصد افزایش به 65 دلار و 47 سنت رسید.

قیمت نفت با حذف روسیه از بازار جهانی از ۲۰۰ دلار عبور می‌کند 13 مهر 1404

قیمت نفت با حذف روسیه از بازار جهانی از ۲۰۰ دلار عبور می‌کند

کارشناسان بخش انرژی در گفت‌وگو با خبرگزاری تاس هشدار دادند که اگر نفت روسیه از بازار جهانی ناپدید شود، قیمت‌ها ممکن است از 200 دلار در هر بشکه نیز فراتر رود.

قیمت جهانی نفت امروز ۱۴۰۴/۷/۹ |برنت ۶۷ دلار و ۲ سنت شد 09 مهر 1404

قیمت جهانی نفت امروز ۱۴۰۴/۷/۹ |برنت ۶۷ دلار و ۲ سنت شد

قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال امروز با ۹۵ سنت معادل ۱.۴۰ درصد کاهش به ۶۷ دلار و ۲ سنت رسید.

ثبت دیدگاه

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.

صنعت قیر؛قربانی بانک مرکزی ومکانیسم حراج باز بورس کالا 02 مهر 1404

صنعت قیر؛قربانی بانک مرکزی ومکانیسم حراج باز بورس کالا

سه سال پس از هشدارهای انجمن قیر ایران درباره تبعات فروش وکیوم‌باتوم در بورس کالا با سازوکار «حراج باز»، امروز پیش‌بینی‌ها به واقعیت بدل شده است؛ افزایش هزینه تولید، اختلال در تأمین خوراک، رقابت ناسالم ، صنعت قیر کشور را در آستانه بحران قرار داده است.

پیام تبریک به مناسبت ۱۸ تیر، ششمین سالگرد تأسیس انجمن قیر ایران 18 تیر 1404

پیام تبریک به مناسبت ۱۸ تیر، ششمین سالگرد تأسیس انجمن قیر ایران

صنعت قیر، ستون توسعهٔ پایدار؛

بیانیه انجمن قیر ایران در قدردانی از نیروهای مسلح کشور 07 تیر 1404

بیانیه انجمن قیر ایران در قدردانی از نیروهای مسلح کشور

در روزهای تلخ و پرتنش اخیر، مردم بزرگ ایران با صبر و همدلی، و نیروهای مسلح با اقتدار و شجاعت، سندی زرین از عزت و آزادگی را در تاریخ کشور به ثبت رساندند. انجمن قیر ایران، به‌ نمایندگی از تولید کنندگان بخش خصوصی صنعت قیر از این هم‌نفس‌شدن ملی در اعتلای پرچم پرافتخار ایران تقدیر […]

انتخاب داود محمدی به عنوان چهره برتر صنعت قیر و آسفالت سال ۱۴۰۳ 08 آبان 1403

انتخاب داود محمدی به عنوان چهره برتر صنعت قیر و آسفالت سال ۱۴۰۳

مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی به عنوان متولی تحقیقات کاربردی در حوزه قیر و آسفالت، در راستای ارائه گزارش آخرین تحولات و نوآوری‌ها با هدف توسعه تعاملات و بیان چالش‌ها و کنش‌ها با دعوت از همه عوامل مرتبط، در محیطی صمیمی و دلنشین، رویداد شایسته‌ای را در تاریخ تحولات صنعت قیر ایران به ثبت رسانید.

پنجمین مجمع سالیانه انجمن قیر ایران برگزار شد 17 مهر 1403

پنجمین مجمع سالیانه انجمن قیر ایران برگزار شد

به گزارش خبرنگار انجمن قیر ایران مجمع سالیانه انجمن امروز سه شنبه ۱۷ مهر ۱۴۰۳ در هتل اوین تهران با حضور حداکثری اعضاء برگزار شد.

خسروی: اجرای طرح نهضت آسفالت معابر خاکی ۴۰۰ روستای گلستان 16 مهر 1404

خسروی: اجرای طرح نهضت آسفالت معابر خاکی ۴۰۰ روستای گلستان

گرگان- مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی گلستان از اجرای موفق طرح نهضت آسفالت معابر خاکی در ۴۰۰ روستای استان طی سال گذشته و برنامه‌ریزی برای پوشش ۴۰۰ روستای دیگر در سال جاری خبر داد.

بهبود زیرساخت‌های شهری علی آباد کتول با اختصاص قیر تهاتری 16 مهر 1404

بهبود زیرساخت‌های شهری علی آباد کتول با اختصاص قیر تهاتری

رییس اداره راه و شهرسازی علی‌آباد کتول از اجرای عملیات آسفالت معابر بافت فرسوده این شهر با استفاده از قیر تهاتری تامین شده از سوی شرکت بازآفرینی شهری خبر داد.

چهلمین جلسه ستاد بازآفرینی شهری پایدار استان تهران برگزار شد 15 مهر 1404

چهلمین جلسه ستاد بازآفرینی شهری پایدار استان تهران برگزار شد

آخرین وضعیت ثبت اطلاعات شهرداری‌ها در سامانه ستاد بازآفرینی، تخصیص سهمیه قیر تهاتری جهت بهسازی معابر محلات و محدوده‌های ناکارآمد و عملکرد شهرداری‌ها در صدور پروانه‌های نوسازی در چهلمین جلسه ستاد بازآفرینی شهری پایدار استان تهران مورد بررسی قرار گرفت.

۶۲۲ میلیارد ریال برای تهیه طرح‌های هادی روستایی چهارمحال و بختیاری هزینه شد 15 مهر 1404

۶۲۲ میلیارد ریال برای تهیه طرح‌های هادی روستایی چهارمحال و بختیاری هزینه شد

شهرکرد- ایرنا- مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی چهارمحال و بختیاری گفت: تاکنون ۶۲۲ میلیارد ریال برای تهیه و بازنگری طرح‌های هادی روستایی این استان هزینه شده است.

رفع تعهد ارزی بر مبنای یک منطق درست انجام نمی‌شود | افزایش ۱۰۰ درصدی صادرات با بازنگری در سیاست‌های ارزی ممکن می‌شود 15 مهر 1404

رفع تعهد ارزی بر مبنای یک منطق درست انجام نمی‌شود | افزایش ۱۰۰ درصدی صادرات با بازنگری در سیاست‌های ارزی ممکن می‌شود

عضو هیئت رییسه اتاق ایران با بیان اینکه افزایش 100 درصدی صادرات با بازنگری در سیاست‌های ارزی ممکن می‌شود، گفت: رونق صادرات بهترین راه برای ارزآوری در کشور و فائق آمدن بر شرایط فشار اقتصادی است.

قیمت جهانی نفت امروز ۱۴۰۴/۷/۱۴ |برنت ۶۵ دلار و ۴۷ سنت شد 14 مهر 1404

قیمت جهانی نفت امروز ۱۴۰۴/۷/۱۴ |برنت ۶۵ دلار و ۴۷ سنت شد

قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال امروز با 94 سنت معادل 1.46 درصد افزایش به 65 دلار و 47 سنت رسید.

قیمت نفت با حذف روسیه از بازار جهانی از ۲۰۰ دلار عبور می‌کند 13 مهر 1404

قیمت نفت با حذف روسیه از بازار جهانی از ۲۰۰ دلار عبور می‌کند

کارشناسان بخش انرژی در گفت‌وگو با خبرگزاری تاس هشدار دادند که اگر نفت روسیه از بازار جهانی ناپدید شود، قیمت‌ها ممکن است از 200 دلار در هر بشکه نیز فراتر رود.

قیمت جهانی نفت امروز ۱۴۰۴/۷/۹ |برنت ۶۷ دلار و ۲ سنت شد 09 مهر 1404

قیمت جهانی نفت امروز ۱۴۰۴/۷/۹ |برنت ۶۷ دلار و ۲ سنت شد

قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال امروز با ۹۵ سنت معادل ۱.۴۰ درصد کاهش به ۶۷ دلار و ۲ سنت رسید.

قیمت جهانی نفت امروز ۱۴۰۴/۷/۷ |برنت ۶۹ دلار و ۸۴ سنت شد 07 مهر 1404

قیمت جهانی نفت امروز ۱۴۰۴/۷/۷ |برنت ۶۹ دلار و ۸۴ سنت شد

قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال امروز با ۲۹ سنت معادل ۰.۴۱ درصد کاهش به ۶۹ دلار و ۸۴ سنت رسید.

قیمت جهانی نفت امروز ۱۴۰۴/۷/۵ |برنت ۷۰ دلار و ۱۳ سنت شد 05 مهر 1404

قیمت جهانی نفت امروز ۱۴۰۴/۷/۵ |برنت ۷۰ دلار و ۱۳ سنت شد

قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال امروز با ۷۱ سنت معادل ۱.۰۲ درصد افزایش به ۷۰ دلار و ۱۳ سنت رسید.

عبور از سد تحریم‌ها با همت بخش خصوصی | ضرورت تغییر ساختار صادراتی با هدف خلق ثروت و توسعه پایدار 13 مهر 1404

عبور از سد تحریم‌ها با همت بخش خصوصی | ضرورت تغییر ساختار صادراتی با هدف خلق ثروت و توسعه پایدار

بخش خصوصی در شرایط جنگی نشان داد که با شجاعت و جسارت از سد تحریم‌ها عبور می‌کند و مصمم است که با تغییر ساختار و حرکت به سوی صادراتی با ارزش افزوده بالا به خلق ثروت و توسعه پایدار دست یابد

استانداران، دستگاه‌های اجرایی را ملزم به پاسخگویی و پیگیری جدی در جهت محقق شدن مصوبات شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی نمایند 09 مهر 1404

استانداران، دستگاه‌های اجرایی را ملزم به پاسخگویی و پیگیری جدی در جهت محقق شدن مصوبات شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی نمایند

رییس اتاق ایران گفت: انتظار است که استانداران، دستگاه‌های اجرایی را ملزم به پاسخگویی و پیگیری جدی در جهت محقق شدن مصوبات شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی نمایند.

بانک مرکزی با سناریوی ارزی مقابل ماشه ایستاده است/ تاکید کارشناسان بر ضرورت اصلاحات ساختاری 09 مهر 1404

بانک مرکزی با سناریوی ارزی مقابل ماشه ایستاده است/ تاکید کارشناسان بر ضرورت اصلاحات ساختاری

با فعال شدن احتمالی مکانیسم ماشه، بانک مرکزی ایران برنامه‌ای گسترده و چندوجهی برای کنترل بازار ارز، حمایت از صنایع و ثبات اقتصاد ملی تدوین کرده است؛ تخصیص ۳۰۰ میلیون دلار ارز به صنایع خاص، افزایش عرضه در تالار دوم، تسهیل ترخیص کالا تا نظارت بر معاملات رمزپول‌ها و... همگی نشان می‌دهد کشور با آرایش ارزی و سیاست‌های مشخص در مسیر عبور از فشارهای تحریمی قرار دارد.

مخالفت با افزایش نرخ ارز 08 مهر 1404

مخالفت با افزایش نرخ ارز

رئیس کل بانک‌مرکزی اعلام کرد که مخالف افزایش نرخ دلار است. به گفته او، سیاست تخصیص ارز ترجیحی با نرخ ۲۸۵۰۰ تومانی تا پایان سال ادامه خواهد داشت. دلیل مخالفت با حذف ارز ترجیحی تبعات تورمی این تصمیم اعلام شده است. همچنین به گفته فرزین، نرخ ارز مرکز مبادله همچون نیمه اول سال جاری در محدوده ۷۰هزار تومان باقی خواهد ماند. با این حال عرضه ارز در تالار دوم با نرخ توافقی و با هدف عمق‌بخشی به مبادلات ارزی افزایش می‌یابد.

نرخ ارز، روش‌های رفع تعهدات ارزی و سامانه‌های ارزی باید اصلاح شوند 06 مهر 1404

نرخ ارز، روش‌های رفع تعهدات ارزی و سامانه‌های ارزی باید اصلاح شوند

کیوان کاشفی عضو هیات رئیسه اتاق ایران تصریح کرد: امروز بیشترین چالش‌های اقتصادی حول نرخ ارز، روش‌هایی که برای رفع تعهدات ارزی پیش‌بینی می‌شود و بسترهای نرم‌افزاری و سامانه‌های تعریف شده، می‌چرخد.