آیا تا به حال به این فکر کردهاید افکار شما تا چه اندازه تحتتأثیر رسانه است؟ همه ما روزانه ساعتها برای رسانهها وقت میگذاریم و اطلاعات جدیدی از طریق آنها دریافت میکنیم. در بسیاری از مواقع، تأثیر رسانهها کاملاً ناخودآگاه است. اگر تاکنون به تأثیر رسانه بر افکار مردم فکر نکردهاید، در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا به بررسی جوانب مختلف آن بپردازیم.
رسانه چیست؟ تأثیر رسانه برجامعه را دست کم نگیرید
رسانه میتواند یک ویدئو، برنامه تلویزیونی، رادیو، روزنامه، اپلیکیشن، وبلاگ، پوستر تبلیغاتی و حتی یک پیامک باشد. همین صفحهای که الان در حال خواندن آن هستید هم یک رسانه به حساب میآید. پس بهطور کلی، هر کانالی که برای انتقال اطلاعات و ارتباط با مخاطبان استفاده شود، یکی از انواع رسانه است.
بر اساس شاخص جهانی وب، در یک روز معمولی ۱۲ درصد مردم از تلویزیون، ۱۰ درصد از رادیو، ۱۲ درصد از مطبوعات آنلاین، ۲۸ درصد از شبکههای اجتماعی، ۱۳ درصد میکروبلاگینگ و ۹ درصد از وبلاگها استفاده میکنند. در این میان، فقط ۱۷ درصد مردم به انجام کارهای دیگر مشغولاند. این آمار نشان میدهد که اطلاعات موجود در رسانه (درست یا غلط) تأثیر زیادی بر افکار مردم میگذارند.
رسانهها از چه روشهایی برای تأثیرگذاری روی افکار مردم استفاده میکنند؟
با گسترش نظام سرمایهداری، استفاده از تأثیر رسانه بر فرهنگ جامعه بیشتر شد. شایعات، فیلمها و بازیها و حتی پیامهای تبلیغاتی از جمله روشهایی هستند که برای تأثیرگذاری روی طرز فکر مردم استفاده میشود. البته جهت دادن افکار مردم همیشه اتفاق ناخوشایندی نیست.
از نمونههای منفی محصولات رسانهای میتوانیم به انتشار شایعه اشاره کنیم. مثلاً بعد از حمله به ارتش کانادا و کشته شدن چند سرباز، رسانهها اصرار داشتند که این حملات توسط مسلمانان انجام شده است. انتشار این شایعه تأثیر مخربی روی وجهه مسلمانان در بین عموم مردم داشت. با وجود تکذیب این شایعه توسط اخبار CBC، این تفکر همچنان روی ذهن بسیاری از افراد مانده است.
تأثیر رسانه بر جامعه و فرهنگ از طریق برنامههای تلویزیونی و بازیهای کامپیوتری
فیلمها و سریالها همیشه برای مردم جذاب و هیجانانگیز هستند. در پشت شخصیتپردازیهای فیلمها، پیامی عمیق و گسترده نهفته است که به بینندگان منتقل میشود. افراد خوب و بد، قهرمانان و افراد شرور در این داستانها وجود دارند و هرکدام تأثیر خاصی بر مخاطب میگذارند.
بازیهای ویدئویی خشونتآمیز رفتارهای تهاجمی مانند تیراندازی و کشتن را به مخاطب القا میکنند. در واقع، کاری که توسط گیمر انجام میشود بر افکار او تأثیر میگذارد؛ چون این گیمر است که شخصیتها را کنترل میکند. تأثیر فیلمها و بازیها کاملاً به هدف سازنده بستگی دارد و با توجه به پیام آن، میتواند مثبت یا منفی باشد.
تأثیر رسانه بر سبک زندگی زنان و مردان با استفاده از نمایش عکس مدلها
رسانهها همیشه سعی میکنند تصویر افراد لاغر، عضلانی و مانکنی را بهعنوان یک هیکل زیبا به مخاطب نشان دهند. دیدن تیپهای لاغر و عضلانی تأثیر بسیاری روی احساس مخاطبان نسبت به بدنشان و همچنین رژیم غذایی آنها میگذارد. مثلاً زنان ممکن است با دیدن مدلهای مانکنی در کمپینهای تبلیغاتی، رضایت کمی نسبت به بدن طبیعی خود داشته باشند.
مشاهده مداوم این تصاویر باعث میشود که مخاطبان بدون توجه به سلامت جسمانی، سبک زندگی و تغذیه خود را تغییر دهند. در حالی که ورزش کردن و داشتن تغذیه سالم، اصولی است که برای سلامت فیزیکی و روانی اهمیت دارند.