شکوفایی و رشد در عرصه‌های مختلف، مرهون درک صحیح مفاهیم «توسعه» و «تحقیق» و شناخت ارتباط منطقی و برنامهریزی شده بین این دو مولفه است. تعمق و نگرش ملی در این امر، موید این نکته است که هیچ‌گاه توسعه و تحقیق از یکدیگر جدا نبوده و نیستند بلکه همواره یکی از آنها موجب رشد، بالندگی و تعالی دیگری شده‌است. بر همین اساس داشتن یک نظام تحقیقاتی متشکل، منسجم و کارآمد، بستر لازم جهت دستیابی به توسعه نظام یافته و پایدار را میسر خواهد کرد.
بی‌تردید در این مسیر، مجموعه وظایف و اهداف یک سازمان و نهاد و نحوه عملکرد آن در بستر زمان، هویت و جایگاه آن سازمان را در زنجیره توسعه هر کشور و دستیابی به اهداف و چشم‌اندازهای توسعه پایدار را تعیین می‌کند.
مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی بنابر مأموریت‌های ذاتی خود، در طی سالیان متمادی فعالیت، با بهره‌گیری از امکانات، پتانسیل‌ها و مجموعه‌ای کارآمد از نیروهای متخصص و مجرب، توانسته است با تکیه‌بر مشی تحقیقاتی و علمی، طرح‌های پژوهشی و کاربردی، آیین‌نامه‌ها، ضوابط، دستورالعمل‌ها و اقدامات بی‌شماری را در راستای ارتقای صنعت راه و ساختمان و کاستن از مشکلات این حوزه اجرایی نماید.
محمدمهدی حیدری رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با تأکید بر جایگاه ویژه مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در صنعت راه و ساختمان کشور توضیح داد: این مرکز با بیش از نیم‌قرن تجربه علمی و کار پژوهشی و آموزشی، در حال حاضر به‌عنوان یکی از مراکز علمی و پژوهشی شناخته شده در کشور است. این مرکز از آغاز تأسیس تاکنون، موفق شده‌است با انتشار فرآیند و نتایج تحقیقات، همچنین تدوین و ارائه برنامه‌های آموزشی خود نقش فراگیر و تأثیرگذاری در برنامه‌های توسعه کشور در بخش ساختمان، مسکن و حمل و نقل و رشد جامعه فنی و مهندسی کشور ایفا کند.
بر این اساس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به‌عنوان پایگاه ملی و متولی بخش پژوهش در زمینه‌های ساخت و ساز و حمل و نقل در کشور همواره سعی و اهتمام خود را مصروف شناسایی مشکلات و تنگناهای این بخش نموده و در برنامه‌های مطالعاتی و به‌ویژه در اجرای طرح‌های تحقیقاتی و کاربردی، در جهت ارتقای کیفیت افزایش ظرفیت‌ها و قابلیت‌های علمی و تخصصی در حوزه ساختمان و مسکن و حمل و نقل تلاش کرده است. در حال حاضر این مرکز با بهره‌گیری از دانش تخصصی و کارشناسی، برخورداری از نیروهای متخصص و مجرب و امکانات پژوهشی و آزمایشگاه‌های مجهز، مجموعه‌ای توانمند و اثرگذار را گردآوری و فراهم آورده است که در سطح منطقه و جهان قابل توجه است.
رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی معتقد است: این مرکز به عنوان بازوی فکری و تحقیقات کاربردی وزارت راه و شهرسازی، باید ضمن پیش‌رونده بودن در حوزه‌های ماموریتی و در راستای حل نظام مسایل راهبردی، بتواند نقش پیش‌برندگی را برای کلیه بخش‌های تابعه وزارت راه و شهرسازی ایفا کند. برای دستیابی به این چشم انداز، لازم است که ساختاری هوشمندانه مبتنی بر حکمرانی فناورانه در مرکز پیاده‌سازی شود.
در همین راستا باید در گام اول نظام مسایل راهبردی وزارت راه و شهرسازی و موضوعات صنعت با توجه به سیاست‌ها و دکترین‌ها، رصد و آینده‌پژوهی، حضور میدانی در صنعت و پروژه‌های عمرانی و مسایل درگیر ذینفعان و مخاطبان احصا شود. در گام بعدی، موضوعات احصا شده توسط نخبگان دانشگاهی و خبرگان صنعت در شورای پژوهش و فناوری ستاد وزارت، اعتبارسنجی، اولویت‌بندی و دسته‌بندی شود. با توجه به زیرساخت‌های علمی و تجهیزاتی و نقش حاکمیتی مرکز در حوزه ماموریتی در کشور، شبکه ملی پاسخ‌دهی با محوریت مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی راه‌اندازی شده و در قالب هیات‌های اندیشه‌ورز و میزهای تخصصی، موضوعات پژوهش و فناوری مراکز علم و فناوری کشور را در راستای نیازهای واقعی و اولویت‌دار وزارت راه و شهرسازی و صنعت عمرانی کشور، هدایت و راهبری می‌کند.
رسوب دانشی تجربیات و نظام پاسخ‌دهی ملی نهایتاً در قالب مدیریت دانش از طریق تجربه‌نگاری و مستندسازی، تدوین سرفصل‌های آموزشی در رشته- گرایش‌های مصوب وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و تولید متن-محتوای آموزشی برای تدریس محتوای کاربردی، توسعه‌ای و بنیادی در دانشگاه‌ها و سازمان نظام مهندسی جهت تربیت و به‌روزآمدی نیروی انسانی کارآمد و مورد نیاز صنعت بروز و ظهور پیدا خواهد کرد.
کلان برنامه‌های مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی
رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، کلان برنامه‌های مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی را در ۵ حوزه پژوهش و فناوری، قانون جهش تولید مسکن، کاهش ریسک و ارتقای تاب‌آوری (حیطه مسئولیتی راه و شهرسازی)، آموزش و ترویج و پروژه‌های ملی تقسیم‌بندی می‌کند.
الف- حوزه پژوهش و فناوری:
١- ارزیابی و ارائه فناوری‌های نوین مصالح و ساخت و ساز در راستای افزایش کیفیت و سرعت و کاهش هزینه‌ها و انجام نظارت عالیه بر فرایندهای اجرایی
٢- انجام تحقیقات کاربردی در خصوص بهینه‌سازی مصرف انرژی در حوزه ساختمان و حمل و نقل با هدف کاهش ناترازی انرژی در سطح ملی
٣- تدوین دستورالعمل‌ها، ضوابط و آیین‌نامه‌های اجرایی متناسب با نیاز روش‌های نوین ساخت
۴- ارائه راهکارهای مناسب و سیستم‌های نوین مدیریت ساخت و نگهداری در حوزه راهسازی و راهداری با هدف کاهش هزینه‌ها و افزایش دوام و افزایش رضایتمندی بهره‌برداران
۵- تهیه نقشه راه نظام جامع مدیریت دارایی‌ها و تعمیر و نگهداری مستحدثات وزارت راه و شهرسازی
۶- تهیه منشور ایران راه و اولویت‌بندی پروژه‌های زیرساخت مؤثر در توسعه حمل و نقل کشور
٧- ایفای نقش مؤثرتر مرکز تحقیقات به نمایندگی از وزارتخانه مطبوع در پروژه‌های بزرگ ملی اعم از ساخت و بهسازی و نگهداری پروژه‌ها
٨- مدیریت و راهبری پروژه‌های کاربردی و استفاده از تمام ظرفیت‌های موجود مالی، تجهیزاتی و علمی کشور در راستای نیازهای وزارتخانه راه و شهرسازی
٩- هوشمندسازی زیرساخت‌های وزارت راه و شهرسازی با استفاده از فناوری تحول آفرین مانند هوش مصنوعی و اینترنت اشیا و…
١٠- حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه راه و شهرسازی
ب- قانون جهش‌تولید مسکن:
١- راه‌اندازی کارگروه تامین مالی و امکان‌سنجی و ارائه روش‌های متنوع تامین منابع مالی پروژه‌ها
٢- ارزیابی و معرفی فناوری‌های نوین ساختمانی و تدوین ضوابط و دستورالعمل‌های لازم
٣- همراهی و همکاری با ذینفعان برای پیاده‌سازی فناوری‌ها و انجام نظارت عالیه بر فرآیندهای ساخت
۴- ارائه فناوری‌های نوین مصالح و سیستم‌های ساختمانی با هدف کاهش هزینه و افزایش کیفیت ساخت
۵- ارائه فناوری‌هایی که منجر به کاهش زمان ساخت می‌شود
۶- همراهی و همکاری با سایر مجموعه‌های ذی‌ربط جهت اجرایی شدن صنعت شهرها
٧- ارزیابی سریع و دقیق ساختگاه و زمین‌های پروژه‌های مسکن از منظر مخاطرات طبیعی مانند فرونشست و حرائم گسل
٨- راه‌اندازی کمیته پشتیبانی و ارائه مشاوره فنی به فناوری‌های نوین و پاسخگویی به سؤالات و ابهامات متقاضیان و ذینفعان
ج- حوزه کاهش ریسک و ارتقای تاب‌آوری (حیطه مسئولیتی راه و شهرسازی)
١- تعیین حریم گسل‌ها در شهرها به‌ترتیب اولویت خطر زلزله و جمعیت شهرها (حیطه مسئولیتی شهرسازی و معماری)
٢- ارزیابی خطر فرونشست زمین در سایت‌های طرح نهضت ملی مسکن (حیطه مسئولیتی زمین و مسکن)
٣- ارزیابی فاز دوم ریسک‌های چند مخاطره‌ای با هدف تعیین جزئیات اجرایی برنامه‌های کاهش خطر مخاطرات در زمینه‌های زلزله، فرونشست زمین، زمین لغزش وسیل در شهرهای جدید (حیطه مسئولیتی شهرهای جدید)
۴- اجرای پایلوت نمونه و الگوی مدیریت بحران پیشرفته در شهر جدید پردیس با هدف ارائه در سطح عالی تصمیم‌گیری کشور (حوزه مسئولیتی شهرهای جدید و شهرسازی و معماری)
۵- ارزیابی اثر فرونشست زمین در مسیرهای ریلی با هدف اجرائی اقدامات اجرائی کاهش خطر فرونشست زمین (حیطه مسئولیتی راه آهن)
۶- ارزیابی خطر فرونشست زمین در کلیه فرودگاه‌های فعال تحت مسئولیت وزارت راه و شهرسازی و ارائه راهکارهای اجرایی کاهش خطرات آن (حیطه مسئولیتی شرکت فرودگاه‌ها، شهرک فرودگاهی امام‌خمینی (ره))
٧- اجرای طرح الگوی هشدار سونامی و فرونشست زمین در خطوط ساحلی و بنادر کشور (حیطه مسئولیتی بنادر و کشتیرانی)
٨- اجرای طرح شناسایی زون‌های پرمخاطره در مسیر شریان‌های جاده‌ای کشور (حیطه مسئولیتی راهداری)
د- حوزه آموزش و ترویج:
١- استقرار نظام جامع صلاحیت حرفه‌ای وزارت راه و شهرسازی
٢- تدوین نظام جامع آموزشی مدیران و کارکنان وزارت راه و شهرسازی
٣- تدوین نظام ارزیابی و انتقال دانش مهندسان ناظر پروژه‌های عمرانی
۴- تدوین دایره المعارف و استانداردهای آموزش مشاغل بخش غیر دولتی وزارت راه و شهرسازی
۵- تسهیلگری و توانمندسازی شرکت‌های دانش‌بنیان و فناوری حوزه راه و شهرسازی
۶- ترویج و انتقال فناوری‌های نوین به مشاوران و پیمانکاران و سایر ذینفعان راه و شهرسازی
٧- توسعه رشته‌های تحصیلی و به‌روزرسانی محتوی آموزشی کتب درسی در تمام مقاطع تحصیلی
٨- ارتقای آگاهی عمومی مردم نسبت به کارکردهای بخش‌های وزارت راه و شهرسازی
ه- پروژه‌های ملی در حال انجام:
١- جلوگیری از خوردگی سازه‌های بتنی، اسکله‌ها و بنادر، پل‌ها، و نیوجرسی با استفاده از پوشش‌های گوگردی فرآوری شده و با تکیه بر دانش بومی
٢- مقاوم‌سازی ساختمان‌ها و مستحدثات عمومی، آموزشی، درمانی و ورزشی و…
٣- راه‌اندازی آزمایشگاه تمام مقیاس روسازی تسریع شده راه‌ها و معابر و فرودگاه‌ها (APT) با مشارکت شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور
۴- برنامهریزی و اجرای کارهای کاهش مصرف انرژی در ساختمان‌ها (پیاده‌سازی بخشش‌های مهمی از مبحث ١٩ مقررات ملی ساختمان) با همکاری وزارت نیرو
۵- توسعه کاربرد روسازی‌های نوین و کم ضخامت برای آسفالت معابر و راه‌های کشور از قبیل آسفالت پودر لاستیکی، قیرهای اصلاح‌شده، آسفالت‌های لایه نازک و آسفالت‌های گوگردی
۶- راه‌اندازی آزمایشگاه مرجع ریلی با هدف افزایش کیفیت تجهیزات و ادوات بخش حمل و نقل ریلی
- منبع خبر : پایگاه خبری وزارت راه وشهرسازی
